TAKWIMU MUHIMU ZA WAZEE
1.Mzee kwa
mujibu wa Sera ya Taifa ya Wazee ni wenye umri wa Miaka 60+
2.Kwa Mujibu wa
Sensa ya Watu na Makazi - 2012, Wazee Miaka 60 na kuendelea ni asilimia 5.6 (2,507,568
Kati yao 1,307,358 ni Wanawake na 1,200,210 Wanaume.
3.Mikoa ya Kilimanjaro, Pwani, Lindi na Mtwara,
inaonyesha idadi kubwa ya wazee ikiwa na asilimia 7, 6.7,
6.3 na 6.2 kama inavyo fuatana.
4.80% ya wazee
wanaishi Vijijini.
5.50% ya yatima
wote Tanzania wanatunzwa na wazee, Mara nyingi ni wazee Wanawake.
6.Wazee 2,866
waliuawa kwa imani za ushirikina katika Mikoa 10 kwa kipindi cha Miaka 5, -
wastani wa mauaji 573 kila Mwaka.
7. Karibu
asilimia 60% ya Vifo vyote miongoni mwa wazee wa umri wa Miaka 60 na kuendelea katika baadhi ya Wilaya
Nchini vinasababishwa na Magonjwa yasiyo ya kuambukizwa (NCDs).
CHANGAMOTO ZINAZOWAKABILI WAZEE WA TANZANIA
- Changamoto zinazohusiana na huduma za afya.
a)Watumishi
wa Afya kutoelewa vizuri mahitaji ya Kiafya ya wazee – (Geriatric Care).
b)Upungufu wa
Madawa na huduma nyinginezo katika Vituo vya Afya/Hospitali za Serikali.
c)Tatizo
la upatikananji wa Dawa/Matibabu ya Magonjwa yanayowasibu wazee (NCDs),
Kisukari, Moyo, Miguu, Macho n.k.
d)Lugha
zisizo rafiki kwa wazee.
e)Wazee
wanakataliwa huduma bila malipo.
f)Ukosefu
wa pato kulipia gharama za usafiri kwenda Hospitali/kununua Dawa.
g)Matibabu
bila malipo kuwa kwenye Hospitali za Serikali tu (Zaidi ya 40% ya Tiba nchini
zinatolewa na watu binafsi).
h)Maagizo
ya Serikali kwa kila Halmashauri kuwa na Kitengo na Mratibu wa Afya wa wazee
kutotekelezwa.
- Changamoto kuhusiana na Ukiukwaji wa Haki za wazee.
a)Mauaji
na manyanyaso yatokanayo na tuhuma za
kishirikina.
-Mwaka
2011- 517
-Mwaka
2012 - 642
-2013-
Mpaka June - 302
b)Kupoteza
mali zao na haki za kurithi.
c)Kupigwa,
kupuuzwa na kutolewa maneno ya kashifa.
d)Kufukuzwa
kwenye maeneo yao.
e)Lugha
na matendo ya kibaguzi kwa wazee.
- Changamoto za Kipato
a)96%
hawako kwenye mfuko wowote wa hifadhi jamii. (wakulima, wavuvi Wafugaji n.k
hawapati Pension akizeeka anaangaika sana).
b)Ubaguzi
katika taasisi za fedha – vigumu kupata mkopo/ mtaji.
c)Wazee ambao ni 5.6% wanatunza
zaidi ya nusu ya yatima wote (2 milion).
d)Kaya zenye wazee na watoto
umaskini wao huko juu kwa 22.4% ya umaskini Kitaifa (HBS 2007).
Kikwazo ni nini katika kutatua Changamoto
za Wazee Nchini
a)Mtizamo
hasi wa Jamii Kwa wazee.
b)Sera
na matamko kuhusu wazee kutotungiwa Sheria.
c)Upungufu
wa takwimu zinazohusu wazee.
d)Kukosa
uwakilishi katika vyombo vya maamuzi (WDC, Full Council, Bunge).
e)Baadhi
ya wenye mamlaka kutopenda kuwapatia wazee hata yale yaliyo kwenye Sera na
miongozo ya taifa mfano-Mikopo Kina mama.
f)Kutoanzishwa/kuimarishwa
kwa mabaraza huru ya wazee kuwapa sauti.
*******************************************