BoT YATOA MBINU ZA KUTAMBUA FEDHA HALALI 'KUEPUKA FEKI' , NJIA SAHIHI ZA KUTUNZA FEDHA!!

Na Kadama Malunde - Malunde 1 blog

Katika zama za sasa ambapo teknolojia na ubunifu vinachangia mabadiliko katika mfumo wa kifedha, ni rahisi kwa mtu kutumbukia kwenye hofu ya kutumia fedha feki au kuharibu noti na sarafu zake.

Katika juhudi za kutatua changamoto hizi, Benki Kuu ya Tanzania (BoT) imechukua hatua madhubuti kuhakikisha Watanzania wanakuwa na uelewa wa kutosha kuhusu utunzaji bora wa fedha.

Hivi karibuni, Benki Kuu iliwakutanisha waandishi wa habari kutoka mikoa ya Kanda ya Ziwa ili kuwapa semina kuhusu masuala ya fedha, uchumi, na hasa kuhusu jinsi ya kutunza fedha, kubaini fedha feki, na kuelewa alama za usalama zilizomo kwenye noti na sarafu za Tanzania.

Akizungumza wakati wa semina hiyo iliyofanyika Jijini Mwanza Novemba 14-15, 2024, Ofisa Mwandamizi kutoka Kurugenzi ya Usimamizi wa Sarafu wa Benki Kuu ya Tanzania (BoT), Omary Kitojo, alitoa mwongozo wa kina kuhusu jinsi ya kutunza fedha na kutambua alama za kiusalama kwenye noti za taifa.

Ofisa Mwandamizi kutoka Kurugenzi ya Usimamizi wa Sarafu wa BoT, Omary Kitojo

Alisema, "Fedha zetu ni mali ya taifa, na jukumu letu sote ni kuhakikisha tunazitunza kwa uangalifu ili kudumisha thamani yake. Ni muhimu waandishi wa habari mkazitambua fedha halali na pia kulinda fedha zetu dhidi ya uharibifu."

Waandishi wa habari kutoka Kanda ya Ziwa wakijifunza kwa vitendo jinsi ya kutambua fedha halali

Alama za Usalama za Kutambua Fedha Halali

Katika semina hiyo, Kitojo alieleza kwa undani kuhusu alama za kiusalama zilizomo kwenye noti na sarafu za Tanzania, akisisitiza kuwa alama hizi si tu huzuia udanganyifu, bali pia zinawawezesha wananchi kutambua fedha halali kwa kutumia njia rahisi kama kuona, kugusa, na kugeuza noti.

(Angalia hapo chini)

“Benki Kuu ya Tanzania imebuni alama za kiusalama katika noti zetu. Kila alama ina lengo la kuhakikisha kuwa fedha halali zinaweza kutambulika kirahisi na kutofautishwa na fedha feki,” alisema Kitojo.

Alifafanua alama hizo kwa undani, ukiwemo uzi mwembamba wa usalama, watermark za Mwalimu Julius Nyerere, na alama za kipekee zinazotumika kutofautisha noti halali kutoka kwa zile feki.

Alisema, "Kwa kuona, kugusa, na kugeuza noti, wananchi wanaweza kubaini kwa urahisi kama fedha wanazoshika ni halali au la."

Vidokezo Muhimu vya Utunzaji wa Fedha

Kitojo alisisitiza umuhimu wa utunzaji bora wa fedha ili kuepuka uharibifu wa sarafu na noti.

Alisema kuwa fedha ni mali muhimu ambayo inahitaji uangalifu katika utunzaji wake, ili zisiweze kuharibika haraka.

Alieleza kuwa tabia za kawaida kama kukunja noti, kuandika juu ya noti, au kuzihifadhi katika sehemu zisizofaa zinaweza kuharibu fedha mapema, na hivyo kupunguza muda wa matumizi yake.

"Ni rahisi kuharibu fedha kwa kuzikunja, kuandika juu yake, au kuzihifadhi katika sehemu zisizofaa. Hizi ni tabia zinazoweza kuharibu sarafu na noti mapema. Tunahitaji kuwa waangalifu na kutunza fedha zetu kama tunavyotunza mali nyingine muhimu," aliongeza Kitojo.

Alieleza kwamba fedha zitadumu kwa muda mrefu ikiwa zitawekewa sehemu kavu, salama, na zisizo na uchafu.

Alihimiza pia kuepuka kutumia pini au stample pins kwa sababu zinaweza kuharibu noti kwa kuziacha alama zisizohitajika.

Kitojo alitoa wito kwa waandishi wa habari kuwa mabalozi wa kuelimisha jamii kuhusu alama za kiusalama na njia bora za utunzaji wa fedha.

Alisema, "Kwa pamoja, tunaweza kuhakikisha kwamba fedha za Tanzania zinadumu, zinatumika salama, na kuleta manufaa kwa wote."

Waandishi wa habari walielewa kuwa wana jukumu kubwa katika kuhamasisha jamii kuhusu umuhimu wa kutunza fedha na kubaini fedha feki.

Kwa hivyo, Kitojo aliwahimiza kuwa mabalozi wa elimu ya fedha kwa wananchi, na kuwa mfano mzuri wa jinsi ya kutunza fedha kwa umakini.

Semina hiyo ilikamilika kwa mafanikio makubwa, na waandishi waliondoka wakiwa na maarifa mapya kuhusu namna ya kutambua na kutunza fedha na kutoa taarifa sahihi kwa umma.

Walijizatiti na kuelewa alama za usalama kwenye noti na sarafu, na walikuwa tayari kueneza elimu hii kwa jamii ili kusaidia kupambana na changamoto za fedha feki na uharibifu wa sarafu.

Adhabu kwa Anayeharibu Sarafu au Noti za Tanzania

Sheria ya Kanuni ya Adhabu (Penal Code) ya mwaka 2002, iliyofanyiwa marekebisho mwaka 2022, sura ya 16, kifungu namba 332A, inatoa adhabu kali kwa mtu yeyote atakayeharibu sarafu au noti za Tanzania. Kifungu hiki kinatoa faini ya laki tano (500,000) za Kitanzania kwa kila noti au sarafu moja atakayoiharibu, au kufungwa jela kwa mwaka mmoja. Hii ni hatua madhubuti ya kulinda sarafu za taifa dhidi ya uharibifu na kuhakikisha thamani ya fedha inahifadhiwa.

Aidha, sheria ya "National Flag and Coat of Arms Act, 1971" kifungu namba 6(1), inakataza matumizi ya sarafu za Tanzania kwa madhumuni yoyote ya kibiashara au kiutamaduni, isipokuwa kwa matumizi ya kisheria ya kufanya miamala ya kifedha. Kutoa adhabu kwa matumizi yasiyohalali ya sarafu ni hatua muhimu katika kulinda heshima na usalama wa fedha za taifa.

Kwa hiyo, ni muhimu kwa kila Mtanzania kutambua sheria hizi na kuhakikisha wanazitunza sarafu na noti kwa uangalifu, ili kuepuka adhabu kali zinazoweza kutolewa kwa ukiukaji wa sheria hizi.